Zwangerschap, verzuim en ziekte, de 5 meestgestelde vragen

Hoezeer je als werkgever ook werk maakt van gezondheid en vitaliteit op de werkvloer, vroeg of laat krijg ook jij ermee te maken: zieke medewerkers. Uit onze praktijk weten we dat je dan voor veel vragen komt te staan. Want wat kan, mag en móet je als werkgever allemaal doen? En wat vooral niet? In onze blogserie over ziekte, verzuim en re-integratie geven we antwoord op deze vragen. In deze blog staan we stil bij de 5 meest gestelde vragen over zwangerschap én verzuim. Want hoe zit dat met een zwangere medewerkster: welke regels gelden er? En hoe werkt het eigenlijk als zij ziek wordt, al dan niet door haar zwangerschap of bevalling?

#1 Hoe zit het ook alweer met het zwangerschaps- en bevallingsverlof?

Op grond van de Wet arbeid en zorg (WAZO) heeft een zwangere medewerkster recht op minimaal 16 weken zwangerschaps- en bevallingsverlof. Het zwangerschapsverlof (dat duurt tot en met de dag van de bevalling) neemt zij op vanaf 6 tot 4 weken voor de uitgerekende bevallingsdatum. Na de werkelijke datum van de bevalling heeft zij dus nog recht op 10 tot 12 weken bevallingsverlof. Dit verlof gaat in op de dag ná de bevalling.

Te vroeg of te laat bevallen

Bevalt jouw medewerkster te vroeg? Dan tel je de dagen dat het zwangerschapsverlof korter duurde dan 6 weken op bij het bevallingsverlof. De totale verlofperiode is altijd minimaal 16 weken.

Bevalt jouw medewerkster na de uitgerekende bevallingsdatum? Dan kan het zijn dat het bevallingsverlof wordt verlengd. Het bevallingsverlof duurt namelijk altijd minimaal 10 weken. Is jouw medewerkster dus 6 weken voor de uitgerekende datum met verlof gegaan en bevalt zij een week te laat? Dan krijgt zij een extra week bevallingsverlof.

Meerlingen

Voor een medewerkster die in verwachting is van een meerling geldt een iets andere regeling. Zij heeft recht op in totaal 20 weken verlof en het zwangerschapsverlof moet 10 tot 8 weken voor de uitgerekende bevallingsdatum ingaan. Na de bevalling heeft ook deze medewerkster altijd recht op minimaal 10 weken bevallingsverlof.

Ziekenhuisopname baby

Wordt de baby na de bevalling langdurig opgenomen in het ziekenhuis? Dan geldt de zogenaamde ‘couveuseregeling’. Het bevallingsverlof duurt dan maximaal 10 weken langer, zodat de moeder de gelegenheid krijgt om het kind ook een aantal weken thuis te verzorgen.

#2 Hoe zit het met de loondoorbetaling tijdens zwangerschaps- en bevallingsverlof?

Tijdens het zwangerschaps- en bevallingsverlof heeft jouw medewerkster recht op een uitkering van 100% van het dagloon (WAZO-uitkering). Als werkgever vraag jij deze uitkering aan bij het UWV, uiterlijk 2 weken voordat de medewerkster met zwangerschapsverlof gaat. In de praktijk betalen de meeste werkgevers het loon tijdens het zwangerschaps- en bevallingsverlof door, en ontvangen zij de uitkering van het UWV.

Als de medewerkster meer dan het maximale dagloon verdient (2024: € 5.969,- bruto per maand) dan wordt de WAZO-uitkering op dit bedrag gemaximeerd. Of jij verplicht bent om 100% van het ongemaximeerde loon door te betalen, hangt af van de bepalingen in de arbeidsovereenkomst of cao.

#3 Mijn medewerkster is ziek door de zwangerschap of de bevalling, hoe werkt dat?

(Extreme) misselijkheid, moeheid, bekkeninstabiliteit, bekkenbodem klachten of een traumatische bevalling: hoewel de meeste zwangerschappen goed verlopen, is er ook een kans dat je medewerkster ziek wordt door de zwangerschap of bevalling. Afhankelijk van het moment van ziek worden, kan je dan als werkgever een Ziektewetuitkering bij het UWV aanvragen:

• Is zij ziek in de eerste 24 weken van de zwangerschap? Dan kan je een Ziektewetuitkering aanvragen.
• Is zij ziek na deze eerste 24 weken tot 4 weken voor de uitgerekende datum? Ook dan kan je bij het UWV een Ziektewetuitkering aanvragen. Deze uitkering stopt als de werkneemster weer beter is of het verlof begint (dan krijgt zij een WAZO-uitkering).
• Is je medewerkster ziek geworden tijdens het zwangerschaps- en bevallingsverlof? Dan hoef je niets te doen. Je medewerkster ontvangt al een WAZO-uitkering.
• Blijkt dat je medewerkster aansluitend aan het bevallings- of ouderschapsverlof niet in staat is om te werken. En komt dit door de zwangerschap of bevalling? Dan kan je een Ziektewet-uitkering aanvragen bij UWV. Deze uitkering duurt maximaal twee jaar. Let op: kan de medewerkster na haar verlof nog niet werken door dezelfde oorzaak als vóór haar verlof? Dan tellen de ziekteperiodes voor en na het verlof als één ononderbroken periode.

Het komt helaas ook voor dat een medewerkster haar kindje verliest, bijvoorbeeld door een miskraam of stilgeboorte. Welke regels dan gelden én wat je als goed werkgever nog meer kunt doen lees je in deze blog.

#4 Mijn medewerkster is ziek, maar dit komt niet door de zwangerschap of bevalling. Wat zijn de regels?

Ook als je medewerkster niet ziek is door de zwangerschap of bevalling, hangen de regels af van het moment van ziek worden.

• Wordt zij ziek voor het zwangerschapsverlof? Dan gelden de gewone regels rond ziekte en betaal jij het salaris door.
• Wordt zij ziek in de periode waarin zij met zwangerschapsverlof zou mogen, maar nog wel werkt (in de 6 tot 4 weken voor de uitgerekende datum)? Dan kan je een Ziektewetuitkering bij het UWV aanvragen. Deze stopt als de medewerkster weer beter is of als het verlof begint (dan krijgt zij een WAZO-uitkering). De ziektedagen mag je van het verlof aftrekken.
• Is je medewerkster ziek geworden tijdens het zwangerschaps- en bevallingsverlof? Dan hoef je niets te doen. Je medewerkster ontvangt al een WAZO-uitkering.
• Meldt je medewerkster zich ziek na het bevallingsverlof? Dan gelden de gewone regels rond ziekte weer.

#5 Hebben jullie nog tips?

De werkgevers die wij spreken, willen graag zo goed en zorgvuldig mogelijk omgaan met hun zwangere collega. Vaak vragen ze ons dan ook om tips, en die geven we graag. Hierbij een lijstje met een combi van wettelijke verplichtingen en tips vanuit goed werkgeverschap:

• Een zwangere medewerkster heeft recht op extra pauzes (tot maximaal 1/8e deel van de dagelijkse werktijd). Deze pauzes gelden als werktijd. Ook mag zij tijdens werktijd (betaald) de voor de zwangerschap noodzakelijke onderzoeken laten verrichten.
• Een zwangere medewerker is niet verplicht om over te werken, onregelmatig te werken en nachtdiensten te draaien, behalve als dat redelijkerwijs niet anders kan.
• Merk je dat de zwangerschap je medewerkster zwaar valt? Wacht dan niet tot de batterij volledig leeg is en ga met haar in gesprek. Zo kunnen jullie – eventueel in overleg met de bedrijfsarts – de werkzaamheden of werkdagen aanpassen. Ook is het mogelijk om haar gedeeltelijk zwangerschapsgerelateerd ziek te melden. Dit scheelt haar een boel gezwoeg en jou kosten.
• Je moet een geschikte afsluitbare ruimte beschikbaar hebben waar je zwangere medewerkster kan rusten, met bed of rustbank. Eventueel kan je deze ruimte (later) ook beschikbaar stellen als kolfruimte.
• Ook al is het nog zo druk, en voelt je medewerkster zich nog zo goed, zij móet op grond van de Arbeidstijdenwet uiterlijk 28 dagen voor de uitgerekende bevallingsdatum met zwangerschapsverlof. Je mag dus niet vragen of afspreken dat zij toch komt werken (al dan niet vanuit huis).
• Spreek met de medewerkster af om tegen het einde van het bevallingsverlof een kop koffie te drinken. Op deze manier kan je op een informele en vooral luchtige manier bijgepraat worden over de huidige situatie van de medewerkster. Blijkt dat zij nog niet toe is aan terugkeer op de werkvloer door zwangerschapsgerelateerde klachten, maar heeft zij wel nog aansluitend (betaald) ouderschapsverlof? Kijk dan of er (andere) afspraken kunnen worden gemaakt over het betaald ouderschapsverlof en maak een afspraak bij de bedrijfsarts voor de medewerkster. Blijkt hieruit dat de medewerkster arbeidsongeschikt is door de zwangerschap of bevalling? Dan kun je een Ziektewetuitkering aanvragen.
• Je kan er als werkgever ook voor kiezen om in overleg met de medewerkster aan het einde van het bevallingsverlof een preventieve afspraak bij de bedrijfsarts te maken. Mocht de medewerkster naar aanleiding van dit gesprek arbeidsongeschikt blijken, dan kan nog een aanspraak worden gemaakt op de Ziektewetuitkering bij het UWV.
• Een zwangerschap en een bevalling zijn mooi, maar ingrijpend. Ook als het een tweede of derde kindje is. Gun je medewerkster deze periode dus zo veel mogelijk rust, en hanteer de regel ‘verlof is verlof’. Niet iedere medewerkster vindt het leuk om collega’s op kraamvisite te ontvangen. Laat het initiatief bij de medewerkster liggen! Misschien vindt zij het fijner om bij jullie langs te komen, of dit pas te doen ná de kraamperiode.
• Komt er gedurende het verlof een vervanger? Zorg dan dat je zwangere collega en de vervanger de kans krijgen om de werkzaamheden op tijd over te dragen (ook in omgekeerde richting aan het eind van het verlof).

Waar kan Het WerkLab je mee helpen?

Heb je hier meer of andere vragen over? Neem dan gerust contact met ons op.